Thời tiết cực đoan là thách thức lớn, ảnh hưởng đến đời sống, nông nghiệp, hệ sinh thái và kinh tế toàn cầu; các hiện tượng như bão, hạn hán, lũ lụt gắn liền với biến đổi khí hậu và được các nhà khí hậu học cảnh báo.
Nguyên nhân dẫn đến thời tiết cực đoan tăng cao
Biến đổi khí hậu toàn cầu: Nhiệt độ trung bình của Trái Đất tăng khiến các hiện tượng cực đoan xuất hiện với tần suất cao hơn.
Hoạt động con người: Khai thác tài nguyên quá mức, phát thải khí nhà kính, phá rừng khiến cân bằng khí hậu bị phá vỡ.
Chu kỳ tự nhiên: Các hiện tượng như El Niño và La Niña cũng góp phần làm gia tăng bất ổn thời tiết.
>>>Xem thêm: Băng tan - Hiện tượng thay đổi môi trường cực quan trọng
Các dạng thời tiết cực đoan phổ biến
| Hiện tượng | Mô tả | Tác động chính |
| Bão | Gió mạnh, mưa lớn, kèm theo sấm sét | Hư hại nhà cửa, mất điện, ngập lụt cục bộ |
| Hạn hán | Thiếu nước kéo dài, đất đai khô cằn | Thiếu nước sinh hoạt, giảm năng suất nông nghiệp |
| Lũ lụt | Nước dâng cao, tràn bờ sông, hồ | Phá hủy cơ sở hạ tầng, ảnh hưởng sinh kế |
| Sương muối/Đợt rét | Nhiệt độ giảm sâu, đóng băng | Làm hư hại cây trồng, ảnh hưởng sức khỏe con người |
| Nhiệt độ cực đoan | Nóng hoặc lạnh bất thường | Gây sốc nhiệt, tăng nguy cơ cháy rừng, bệnh tật |
Tác động của thời tiết cực đoan đối với xã hội
Kinh tế: Thiệt hại hàng tỷ USD từ hư hỏng nhà cửa, công trình, nông nghiệp và giao thông.
Y tế: Gia tăng các bệnh liên quan đến nhiệt độ và môi trường, ví dụ sốt xuất huyết, say nắng.
Môi trường: Mất cân bằng sinh thái, suy giảm đa dạng sinh học.
Xã hội: Di cư cư dân vùng thiên tai, ảnh hưởng đến cộng đồng và cơ sở hạ tầng.
>>>Xem thêm: Hạn hán - Thách thức lớn đối với môi trường và con người
Giải pháp ứng phó với hiện tượng thời tiết cực đoan
Cảnh báo sớm: Xây dựng hệ thống dự báo và cảnh báo nhanh để giảm thiểu thiệt hại.
Quản lý tài nguyên nước: Lập kế hoạch sử dụng nước hiệu quả, đặc biệt trong mùa hạn hán.
Xây dựng cơ sở hạ tầng bền vững: Cải thiện hệ thống thoát nước, nâng cao tiêu chuẩn chống bão, lũ.
Giảm phát thải khí nhà kính: Áp dụng công nghệ sạch, trồng rừng và bảo vệ rừng hiện có.
Giáo dục và nâng cao ý thức cộng đồng: Hướng dẫn kỹ năng sinh tồn và phòng tránh thiên tai.
>>>Xem thêm: Lũ lụt – Hiện tượng thiên tai đang gia tăng trên toàn cầu
Thời tiết cực đoan tác động trực tiếp đến con người, kinh tế và môi trường; cần hiểu nguyên nhân, nhận diện hiện tượng và áp dụng giải pháp khoa học, quản lý cùng với nâng cao ý thức cộng đồng để giảm thiểu rủi ro.